Veliler kayıt masasıyla değil, bağış zarfıyla karşılanıyor.
Türkiye'de her eğitim-öğretim yılı öncesi aynı soru tekrar masaya yatırılıyor: Zorunlu eğitim parasız ise veliler neden kayıt yaptırmak için ücret ödemek zorunda kalıyor?
Üstelik bu sadece vicdanî değil, anayasal bir sorundur.
Anayasa Ne Diyor?
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 42. maddesi açık:
"İlköğretim… zorunludur ve devlet okullarında parasızdır."
Aynı şekilde 222 Sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu'nun 2. maddesi de, ilköğretimin devlet tarafından ücretsiz sağlanacağını hükme bağlamıştır.
Ancak pratikte tablo bu kadar net değil.
Yönetmelik Ne Diyor?
2023 yılında Resmî Gazete'de yayımlanan "Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği"ne göre:
-
Anaokullarında katkı payı alınabilir, ancak tavan sınırı vardır ve velilerden toplu tahsilat yapılması yasaktır.
-
İlkokul ve ortaokul düzeyinde ise kayıt sırasında ücret talep edilmesi kesin olarak yasaktır.
Yani bir okul yöneticisi, "bağış yapmazsanız kaydı alamayız" diyorsa suç işlemektedir
MEB Ne Diyor?
Eski Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer'in açıklaması çok net:
"Kesinlikle okula kayıtlarda bağış alınmayacak. Bir veli isterse gönüllü bağışta bulunabilir ama kayıtla ilişkilendirilmeyecek."
Üstelik bakanlık daha önce bu konuda 65 okul hakkında da inceleme başlatıldığını duyurdu.
Peki sonuç?
Her yaz olduğu gibi, bu yaz da kayıt döneminde zarfla bağış isteyen, kayıtla "bağış"ı eşitleyen uygulamalar aleni şekilde devam ediyor.
Bağış mı? Şantaj mı?
Bağış, tanımı gereği gönüllüdür. Ancak okula kayıt sırasında "ödemeyen kaydını yaptıramaz" deniyorsa, bunun adı bağış değil, şantajdır.
Bu tür uygulamalar:
-
Devletin anayasal yükümlülüğünü özel kişilere yıkmak,
-
Eşit eğitim hakkını zedelemek,
-
Dar gelirli aileleri ayrımcılığa uğratmak anlamına gelir.
Şikâyet Etme Hakkınız Var
Veliler bu konuda sessiz kalmamalı. Eğer sizden "bağış" adı altında zorla para isteniyorsa, resmî olarak şikâyet edebilirsiniz.
CİMER Başvuru Linki: https://www.cimer.gov.tr
İl/İlçe Milli Eğitim Müdürlüklerine de dilekçe ile başvuru yapılabilir.
MEB'in 2023 tarihli genelgesi de dayanak olarak sunulabilir
Devletin Eğitimi Bedelsiz Olmalı
Devlet okullarında "kayıt parası" olmaz. Olursa ne eşitlik kalır, ne fırsat. Bu ülkede her çocuğun, ailesinin cüzdanına bakılmaksızın eşit eğitim hakkı vardır ve bu hak, anayasa ile güvence altındadır.
Bu yüzden tüm velileri uyarıyoruz: Bağış zorunlu hale getiriliyorsa susmayın. Gereken her platformda hakkınızı arayın. Çünkü hakkınız olanı istemek suç değildir.