Bünyamin Ertekin
Köşe Yazarı
Bünyamin Ertekin
 

Mevlevilikte Sema Gösteri veya Bir Tür Folklor değildir…

“Turistlik mekânlarda, Halıcılarda, Kafelerde, Hamamlarda, Salon ve Sokak Düğünlerinde, Mekân açılışlarında sanki bir folklor grubu gibi para karşılığında Mevleviliğin Zikir, ediş şekli olan Sema’yı sergileyip istismar edenlere birkaç sözüm olacak.”  Kıymetli okurlarım Anadolu’nun manevi Hamurunun karılmasına vesile olmuş büyük Veli, Mürşidi Kâmil Hz Mevlana vefat yıl dönümü “Şeb-i Arus” haftası vesilesi ile çeşitli etkinliklerle yurt çapında anılıyor. Anma Törenleri vesilesiyle “Mevlevilik ve Sema” yine kamuoyunun gündemine geldi. Bu yazımda, Hz Mevlana adına hareket ettiğini söyleyip, Hz Mevla’nın yolunu ve Mevleviliğe has olan başta Sema Zikri’ni ve diğer Ritüelleri Turistlik Halıcılarda, Kafeler de, Hamamlarda, Salon ve Sokak Düğünlerinde, Mekân Açılışlarında sanki bir folklor grubu gibi para karşılığında sergileyip istismar edenlere birkaç sözüm olacak. Ama Öncelikle Sema nedir? Onu açıklayalım da aslı ile batılı arasındaki farkı ortaya çıkaralım.  Sema; sözlükte işitmek anlamına gelir. Her tarikatın olduğu gibi, Mevlevilikte de kendine has usulü ile Allah cc Zikir ediş şekli vardır. Mevlevîlerin Zikri de Sema eşliğinde “İsm-i Celâl”dir. Anlayacağınız Mevlevilikte Sema bir gösteri değil, Mevlevilerin Allah’ı Zikir ediş şeklidir. Ayrıca Mevlevilikte, giyilen her kıyafetin, icra edilen her hareketin de bir manasının olduğu muhakkaktır. Tüm ehlisünnet kaidelerine bağlı tasavvuf grupları gibi Mevlevilikte kaynak olarak Hz. Peygamberimiz Muhammed Mustafa sav’in sünnetlerini esas alır. Zaten Hazret-i Mevlana “Yaşadığım sürece Kur’ân’ın kölesi, Hazret-i Muhammed’in(sav) ayağının tozuyum… Biri bana bundan başka bir söz nispet edecek olursa, ondan da, o sözden de şikâyetçiyim…” sözü de onun Kur'an-ı Kerim ve sünnete bağlılığının göstergesidir.  Peki Hazret-i Mevlana hiç sema’ yapmış mıdır? diye soracak olursanız; Hz. Mevlana Sema’yı bir rivayete göre Hz. Şems-i Tebrizi den öğrenmiş. Bir rivayete göre de; Hz Mevlana Konya Karaman çarşısında Selahaddin Zerkubî’nin dükkânı’nın önünden geçerken, içerden gelen çekiç seslerini duymuş ve kendi halet-i Ruhiyesi içinde çekiç seslerinin ritmi ile Sema etmeye başlamıştır.  Mevlevilikte Sema’yı kısaca tanıttıktan sonra, şimdi de günümüze bir bakalım; Olumlu örnekleri baş tacı yaparak bir kenara koyup olumsuz manada nerelerde Sema yapılıyor sizlere aktaralım; İlk örnek olarak Türkiye’nin en büyük illerinden birinde bazı Turistlik Mekânlarda özellikle müşteri çekmek için Halıcılarda Sema yapılması diyebiliriz. Rehberler aracılığı ile grup halinde gelen Turistleri halı satılan iş yerinde daha fazla oyalamak için Sema’yı kullanıyorlar ve böylelikle daha fazla satış yapmayı hedefliyorlar. Bir başka örnek verecek olursak Yine aynı semtte bazı Kafeler de belirli saat aralıkları ile Sema seansları düzenleniyor. Sema izlemek için yalnız veya Rehberler aracığı ile grup halinde Kafeye gelen Turistler veya yerli vatandaşlarımız, Sema saati gelesiye kadar da çay kahve içip vakit geçiriyorlar. Sema seansı saati geldiğinde de sema izlemek isteyenler ayrı bir ücret daha ödeyerek gösteriyi izliyorlar. Gösteri diyorum çünkü Para karşılığında yapılan Sema gösteriden öteye geçmez kesinlikle manevi bir yönü yoktur.  Diğer örneklerden bahsetmek gerekirse, Mekân açılışlarında, Düğün Salonlarında, Sokak Düğünlerinde parayı verenin isteği doğrultusunda folklorik olarak Sema icra eden şahıslar, organizasyon firmaları ve hatta işin özünden uzak tasavvufi gruplar da var. Açık söyleyeyim birçok örnekten bahsettik ama içimi en çok “Hollywood yıldızı için Hamamda Sema yapılması” acıttı. Üzülerek söylüyorum aslı Zikir olan Sema biz Müslümanlar tarafından necis sayılan, içerisinde selam verilmesine bile cevaz verilmeyen Hamamda ufacık bir Dünya menfaati karşılığında gösteri malzemesi yapıldı. Bu vahim örnekler yetmezmiş gibi Son Zamanlarda bir de Kadın Semazenler çıktı başımıza Semanın kaynağı ve nerelerde nasıl icra edildiği orta iken soruyorum size? Sizce Kadın Semazen Olur mu? Konuyu biraz araştırdığımda gördüm ki! Aslın da 2008 yılında Kültür Bakanlığı konu ile alakalı bir üst kurul oluşturup Sema’nın nasıl, nerede ve kimler tarafından yapılabileceği konusunda bir çalışma yapmış, ancak kötü örneklerin devam etmesine bakılırsa pek de faydası olmuş sayılmaz.  Son olarak diyorum ki! Bence ilgili Resmi makamlar müdahale edip bir an evvel bu başıboşluğa son vermelidir. Sema bir halk oyunu değildir, Sema folklorik bir şey hiç değildir. Sema işin özünden uzaklaşmış ve Sema’yı geçim kaynağı olarak görenlerin ve bu şuurdaki Tasavvufi grupların oyuncağı hiç değildir. Bir an evvel Dünya çapında tanınan Hz Mevlana’yı, Tarikatının Ritüellerini ve Mevleviliğin Burhanı olan sema Zikrini koruma kapsamına alıp alakasız yerlerde alakasız kişiler tarafından icra edilmesinin önüne geçilmeli ve her önüne gelenin Hz Mevlana’yı kendi çıkarlarına alet etmesine mani olunmalıdır.
Ekleme Tarihi: 15 Aralık 2019 - Pazar

Mevlevilikte Sema Gösteri veya Bir Tür Folklor değildir…


“Turistlik mekânlarda, Halıcılarda, Kafelerde, Hamamlarda, Salon ve Sokak Düğünlerinde, Mekân açılışlarında sanki bir folklor grubu gibi para karşılığında Mevleviliğin Zikir, ediş şekli olan Sema’yı sergileyip istismar edenlere birkaç sözüm olacak.” 

Kıymetli okurlarım Anadolu’nun manevi Hamurunun karılmasına vesile olmuş büyük Veli, Mürşidi Kâmil Hz Mevlana vefat yıl dönümü “Şeb-i Arus” haftası vesilesi ile çeşitli etkinliklerle yurt çapında anılıyor. Anma Törenleri vesilesiyle “Mevlevilik ve Sema” yine kamuoyunun gündemine geldi. Bu yazımda, Hz Mevlana adına hareket ettiğini söyleyip, Hz Mevla’nın yolunu ve Mevleviliğe has olan başta Sema Zikri’ni ve diğer Ritüelleri Turistlik Halıcılarda, Kafeler de, Hamamlarda, Salon ve Sokak Düğünlerinde, Mekân Açılışlarında sanki bir folklor grubu gibi para karşılığında sergileyip istismar edenlere birkaç sözüm olacak. Ama Öncelikle Sema nedir? Onu açıklayalım da aslı ile batılı arasındaki farkı ortaya çıkaralım. 
Sema; sözlükte işitmek anlamına gelir. Her tarikatın olduğu gibi, Mevlevilikte de kendine has usulü ile Allah cc Zikir ediş şekli vardır. Mevlevîlerin Zikri de Sema eşliğinde “İsm-i Celâl”dir. Anlayacağınız Mevlevilikte Sema bir gösteri değil, Mevlevilerin Allah’ı Zikir ediş şeklidir. Ayrıca Mevlevilikte, giyilen her kıyafetin, icra edilen her hareketin de bir manasının olduğu muhakkaktır. Tüm ehlisünnet kaidelerine bağlı tasavvuf grupları gibi Mevlevilikte kaynak olarak Hz. Peygamberimiz Muhammed Mustafa sav’in sünnetlerini esas alır. Zaten Hazret-i Mevlana “Yaşadığım sürece Kur’ân’ın kölesi, Hazret-i Muhammed’in(sav) ayağının tozuyum… Biri bana bundan başka bir söz nispet edecek olursa, ondan da, o sözden de şikâyetçiyim…” sözü de onun Kur'an-ı Kerim ve sünnete bağlılığının göstergesidir. 
Peki Hazret-i Mevlana hiç sema’ yapmış mıdır? diye soracak olursanız; Hz. Mevlana Sema’yı bir rivayete göre Hz. Şems-i Tebrizi den öğrenmiş. Bir rivayete göre de; Hz Mevlana Konya Karaman çarşısında Selahaddin Zerkubî’nin dükkânı’nın önünden geçerken, içerden gelen çekiç seslerini duymuş ve kendi halet-i Ruhiyesi içinde çekiç seslerinin ritmi ile Sema etmeye başlamıştır. 
Mevlevilikte Sema’yı kısaca tanıttıktan sonra, şimdi de günümüze bir bakalım; Olumlu örnekleri baş tacı yaparak bir kenara koyup olumsuz manada nerelerde Sema yapılıyor sizlere aktaralım; İlk örnek olarak Türkiye’nin en büyük illerinden birinde bazı Turistlik Mekânlarda özellikle müşteri çekmek için Halıcılarda Sema yapılması diyebiliriz. Rehberler aracılığı ile grup halinde gelen Turistleri halı satılan iş yerinde daha fazla oyalamak için Sema’yı kullanıyorlar ve böylelikle daha fazla satış yapmayı hedefliyorlar. Bir başka örnek verecek olursak Yine aynı semtte bazı Kafeler de belirli saat aralıkları ile Sema seansları düzenleniyor. Sema izlemek için yalnız veya Rehberler aracığı ile grup halinde Kafeye gelen Turistler veya yerli vatandaşlarımız, Sema saati gelesiye kadar da çay kahve içip vakit geçiriyorlar. Sema seansı saati geldiğinde de sema izlemek isteyenler ayrı bir ücret daha ödeyerek gösteriyi izliyorlar. Gösteri diyorum çünkü Para karşılığında yapılan Sema gösteriden öteye geçmez kesinlikle manevi bir yönü yoktur. 
Diğer örneklerden bahsetmek gerekirse, Mekân açılışlarında, Düğün Salonlarında, Sokak Düğünlerinde parayı verenin isteği doğrultusunda folklorik olarak Sema icra eden şahıslar, organizasyon firmaları ve hatta işin özünden uzak tasavvufi gruplar da var. Açık söyleyeyim birçok örnekten bahsettik ama içimi en çok “Hollywood yıldızı için Hamamda Sema yapılması” acıttı. Üzülerek söylüyorum aslı Zikir olan Sema biz Müslümanlar tarafından necis sayılan, içerisinde selam verilmesine bile cevaz verilmeyen Hamamda ufacık bir Dünya menfaati karşılığında gösteri malzemesi yapıldı. Bu vahim örnekler yetmezmiş gibi Son Zamanlarda bir de Kadın Semazenler çıktı başımıza Semanın kaynağı ve nerelerde nasıl icra edildiği orta iken soruyorum size? Sizce Kadın Semazen Olur mu? Konuyu biraz araştırdığımda gördüm ki! Aslın da 2008 yılında Kültür Bakanlığı konu ile alakalı bir üst kurul oluşturup Sema’nın nasıl, nerede ve kimler tarafından yapılabileceği konusunda bir çalışma yapmış, ancak kötü örneklerin devam etmesine bakılırsa pek de faydası olmuş sayılmaz. 
Son olarak diyorum ki! Bence ilgili Resmi makamlar müdahale edip bir an evvel bu başıboşluğa son vermelidir. Sema bir halk oyunu değildir, Sema folklorik bir şey hiç değildir. Sema işin özünden uzaklaşmış ve Sema’yı geçim kaynağı olarak görenlerin ve bu şuurdaki Tasavvufi grupların oyuncağı hiç değildir. Bir an evvel Dünya çapında tanınan Hz Mevlana’yı, Tarikatının Ritüellerini ve Mevleviliğin Burhanı olan sema Zikrini koruma kapsamına alıp alakasız yerlerde alakasız kişiler tarafından icra edilmesinin önüne geçilmeli ve her önüne gelenin Hz Mevlana’yı kendi çıkarlarına alet etmesine mani olunmalıdır.

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve habergundemim.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.