Türkiye ve Yunanistan arasında deniz yetki üstünlüğü gerginliği!

Türkiye’nin UNESCO'ya sunduğu yeni "deniz alan planıyla" başlayan son gerilim, Yunanistan'ın güçlü itirazıyla tırmanıyor.

Türkiye’nin UNESCO'ya sunduğu yeni "deniz alan planıyla" başlayan son gerilim, Yunanistan'ın güçlü itirazıyla tırmanıyor. Aynı anda iki ülke, uzun süredir çözülemeyen deniz yetki alanları mücadelesini yeniden sahneye taşıdı. TÜRKİYE’NİN YENİ DENİZ ALAN PLANI – STRATEJİK HAMLE 17 Haziran 2025’te Ankara Üniversitesi tarafından hazırlanan akademik harita, UNESCO’nun Oşinografi Komisyonu’na sunuldu. Balıkçılık, turizm, enerji ve bilim alanlarını içeren yeni plan, Ege ve Doğu Akdeniz'deki deniz kullanım haklarını tanımlıyor . Türkiye, planının hem AB hem BM hukukuna uygun olduğunu savunuyor . YUNANİSTAN'DAN SERT TEPKİ: "HUKUKİ DAYANAĞI YOK" Atina, haritanın Yunan egemenlik bölgelerini gasp etmeye çalıştığını ve uluslararası hukuka aykırı olduğunu resmen protesto etti . Yunan Dışişleri Bakanlığı, belgenin UNESCO'ya hitaben yapılmaması nedeniyle hukuki geçerliliğinin olmadığını belirtti . YUNAN PLANINA TEPKİ: YUNANİSTAN DA ÖNLEM ALDI Yunanistan, geçen ay AB’ye sunduğu kendi “Deniz Alan Planı”nda Ege ve Doğu Akdeniz'i kapsayan düzenlemeleri yerleştirdi  Türkiye ise bu bölgenin itidal gerektirdiğini vurgulayarak, Yunan planının "tek yanlı" olduğunu iddia etti . GÜVEN ARTIRICI ADIMLAR – DİPLOMATİK GERGETLİ GEÇİŞ NATO ve AB mekanizmaları üzerinden, iki ülke hâlâ masada görüşme çağrısı yapıyor. Yüksek düzey görüşmeler serisi; Yunan savunma diplomasisi, askeri heyetler ve Liman-Radar konularında çözüm arıyor  Türk ve Yunan yetkililer bu yıl içinde karşılıklı toplantılar yapmayı planlıyor . EGE KONUSUNDA TARİHSEL DİNAMİK VE MEŞRUİYET Ege meseleleri 1970’lerden bu yana süregelmektedir: karasuları, FIR – hava sahası, “gri bölgeler”, imia krizi ve Kıbrıs meselesi . Türkiye, BM Deniz Hukuku Sözleşmesi’ne (UNCLOS) taraf olmadığı için, adalara bağlı EEZ haklarını reddediyor ve “ortay hat” yaklaşımını savunuyor . Yunanistan ise adaların tam deniz yetkisini kullanması gerektiği tezinde ısrarlı . ÇÖZÜM YERİ: MASADA MI, MAHKEMEDE Mİ? Diyalogdan yana çözüm arayan görüşmeler devam ediyor; her iki ülke de "deniz yetki alanlarını demarkasyona" hazır . Diğer yandan, Yunanistan Yunan parlamentosunun "casus belli" tehdidinin kaldırılması koşuluyla Türkiye’nin AB savunma fonlarına erişimine karşı çıkıyor  Masaüstü çözüm olmazsa dava yolu, Uluslararası Adalet Divanı ya da BM yetkili organizasyonlar gündeme gelebilir. ÖZET TABLOSU Alan Detay Türkiye Haritası UNESCO’ya sunulan yeni deniz kullanım planı Yunania Tepkisi Gaspın hukuki dayanağı yok, danışmanlık yok Karşı Plan Yunanistan da kendi planını AB’ye sundu Diplomatik Kanal Askerî ve diplomatik heyetler devrede Tarihsel Bağlam UNCLOS, FIR, gri bölgeler, Imia krizi gibi geçmiş sorunlar Çözüm Seçeneği Görüşme – AB fonu şartları – gerektiğinde mahkemeye başvuru   Ege’deki güncel gerginlik, sadece haritalar üzerinden dönmüyor; egemenlik, ekonomi, AB ilişkileri ve bir yandan NATO’nun stratejik bütünlüğü gibi kritik alanları da etkiliyor. Görüşmeler bu yıl içinde hız kazanmazsa, gerilim diplomatik ve hukuki düzlemde sürpriz bir şekilde tırmanabilir.