VİRÜS HASTALIKLARI CİDDİ BİR MESELE Virüs küçük olabilir: Hayvan ya da insanlarda olsun virüs hastalıkları genellikle hızlı yayılırlar. Bazı virüsler hem hayvanlarda hem de insanlarda hastalık yapar (kuş gribi, domuz gribi, sığır çiçeği v.s.). Elbette bazı tedbirler alınmalı. Yalnız konakçılar savunmasız olduğu müddetçe hastalığa yakalanma riski devam etmektedir. O zaman konakçılarda savunma sistemi ya iyi çalışacak ya da vücutta hastalığa karşı antikor bulunacak. Vücutta antikor bulunması, anneden geçmiş olabilir, hastalık geçirmiş olabileceği gibi aşılama ile de sağlanır. Virüslerin yayılması: Virüsler temasla yayıldığı gibi, eşyalar, solunum, hava, hayvanlar, rüzgâr vasıtasıyla yayılabilirler. Biz burada 0,2 ile 130 mikron büyüklükten bahsediyoruz (corona vvirus 100-130nm). Bunu şunun için söyledim; fanusta yaşamıyorsanız korunmak kolay değil. Bunun için hemen paniğe kapılmayın. Panik hastalığın seyrini olumsuz anlamda etkiler. Yani stres hastalığın şiddetini artırır. Ayrıca, beslenme, dinlenme, su tüketimi, temizlik, moral olumlu etkileyecektir.  Gelelim günümüzün konusu corona virüse. Bu virüs diğerlerinden farklı yayılmıyor. Yakın temas ve solunum yoluyla yayılıyor. Çünkü virüs akciğer hücrelerini kullanıyor. Ölüm söylentileri insanları korkuttu. Aslında corona virüsü diğer virüslerden fazla ölüm yapmıyor. Sadece birileri bunu çok abarttı. Daha önceki yazımızda ölümün bireyin savunma sisteminden kaynaklandığını söylemiştik. Bunu yaşa bağlamak yanlış olur ve ürkütücü bir söylem. Bu arada hastalık daha çok kalabalık ve sanayi şehirlerinde yayılacak. Çünkü şehirlerde stres, hava kirliliği, kalabalık bağışıklık sistemini olumsuz yönde etkiliyor. Hastalığın seyri: Virüslerin bulaşmasını engellemek neredeyse mümkün değil. Hastalıklı bölgeden bir canlı ya da eşya başka bölgeye girdiyse artık ora da şüpheli ve bulaşık sayılır. O bölgedeki duyarlı canlılar savunmasızsa, (önceden o hastalığı geçirmemiş, aşısız, anneden antikor almamış) virüs ona buluşacak ve hasta yapacak. Savunma varsa (antikor) bulaşacak ama ya hastalığı hafif atlatılacak ya da hastalık ortaya çıkamayacak.  Virüslere karşı kullanılan bir ilaç yok. O zaman ne yapacağız? Virüs bulaştı diye moral bozarak bağışıklık sistemini allak bullak etmenin anlamı da yok. Virüsün çok ağır hastalık yapmaması için hastalık yapma gücünün zayıflatılması önemlidir. İşte alınan tedbirlerin çoğu bu yöndedir. Zayıf virüs alınırsa titre yükselmeden vücudun koruma sistemi devreye girecek ve hastalık atlatılacak. Bu arada aramızda dolaşan birçok kişi hastalığı geçirmiş olabilir. Grip diyerek oralı bile olmamıştır.  Viruslar canlıdır: Önce şunu söyleyeyim virüsün nereden geldiği önemli değil. Virüsler canlı ve akıllı hareket ederler. Bazıları alt tiplerde değişiklik yapıp hayatını devam ettirir. (Pikorna virusların O tipinde çok görülür) Alt tipin değişmesi önemli değil önemli olan merkezden ne kadar uzaklaştığıdır. Eğer virüsün alt tipleri birbirine yakın ya da bir başka virüse gen yapısı olarak yakınsa bu konudaki çalışmaları etkilemez. Eğer merkezden çok fazla uzaklaşıp antikor duyarlığını kaybederse bu durum çalışanların işini zorlaştırır. Bu tip virüslerle uğraşmak her zaman zor ve zaman ister. Virüs hastalıklarından ari ülkeler korkmaları gerekir çünkü canlı sistem tedbir alıncaya kadar virüsün hastalık yapma etkisi artacak ve zararı da çoğalacak. Virüsler için bulaşık ülkeler ise hem tedbir almakta ustalar hem de organizma virüslere karşı duyarlı yani vücut bağışıklık sistemi virüsü erken tanırsa koruyabilir. Dedikodular ile hareket etmek yanlış: Her şeye rağmen hastalıklarla mücadele uzmanların işidir. Bu işe ilgisiz kişiler burnunu sokarsa karışıklık olur. Çok fazla kişinin açıklama yapmasını da doğru bulmuyorum. Virüslere karşı maskenin faydası olmaz. Temizlik virüsün hastalık yapma gücünü azaltır ve en büyük faydası asıl hastalık yapan bakteri ve mantarları ortamdan uzaklaştırmasıdır. Üzücü olan:  Türkiye’de çok iyi viroloji uzmanları var. Onlardan faydalanan yok ama virüsler hakkında herkes konuşuyor. Bir zaman hayvan virüsleri konusunda uzmanlar araştırma enstitüsünden ilgisiz yerlere tayin etmişlerdi. Şimdiki halimize “vah” diyorum. Sonuç olarak: Virüslerden korunmak zor görülüyor. Asıl işi zor kılan abartıp satışları çoğaltan kaptıkaçtısılar ve panik (stres). Bugünden yarına aşı beklenmesin bu uzun zaman alabilir. Sürekli ilaç kullananlar bu dalda risk altındalar. Günlük hayatınızda değişiklik yapmayın. Beslenme dengeli olsun. Çok kilolular, hastalar,  sigara içenler riskli gurup. Virüsler güneş ışıklarına ve sıcağa karşı dayanıksızdır. Güneş kendini göstermeye başladı, açık havada yayılması zor. O zaman güneşli temiz havada gezmeyi tercih edin. Hava ısınınca da virüs kaybolacak. Daha önce ki yazımızda dediğim gibi Nisan ayı sonu itibariyle yayılma yavaşlayacak. Mahir Adıbeş