Yeniden gün yüzüne çıkan bu sessiz medeniyet, hâlâ sesleniyor: "Beni unutmayın."

İzmir'in Dikili ilçesi sınırlarındaki Atarneus Antik Kenti, binlerce yıl boyunca Ege Denizi'ne bakarak tarihe tanıklık eden önemli bir yerleşim merkezi olarak öne çıkıyor. Anadolu'daki ilk kent devletlerinden biri olarak kabul edilen Atarneus, yalnızca taşlarla değil; fikirlerle, felsefeyle ve stratejiyle inşa edildi.

Atarneus'un tarihi, Akalılar'a kadar uzanıyor. Kent, M.Ö. 4. yüzyılda Pergamon Krallığı'ndan daha büyük bir yerleşim alanına sahipti. En parlak dönemini ise Hermias yönetiminde yaşadı. Bu dönemde Atarneus, yalnızca zanaatkârların değil; filozofların, bilginlerin ve savaşçıların buluşma noktasıydı. Aristoteles'in, Kral Hermias'la dostluk kurması da kentin düşünsel atmosferini gözler önüne seriyor.

Uzun yıllar boyunca sessizliğe bürünen Atarneus'un sesi, 2020 yılında yeniden duyuldu. Bir yazılım mühendisi olan Denem Orhun, Dikili kıyılarında yaptığı keşifle antik limanı ortaya çıkardı. Denizin altında yer alan yuvarlak kolonlar, dron görüntüleriyle belgelenerek bilim dünyasında heyecan yarattı.

Celal Bayar Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Güler Ateş liderliğinde başlatılan arkeolojik çalışmalar, bu limanın yalnızca Arkaik ya da Helenistik değil; aynı zamanda Bizans ve Osmanlı dönemlerinde de aktif olarak kullanıldığını ortaya koydu. Bu bulgular, Atarneus'un yalnızca bir dönemlik değil, yüzyıllar boyunca canlı bir kent olduğunu kanıtladı.

Atarneus'un en önemli yönlerinden biri, düşünce özgürlüğünün merkezi olmasıydı. Savaş ve strateji kadar, bilgi ve felsefe de bu topraklarda yeşerdi. Antik çağın "Bilgelik vadisi" olarak anılan bu kent, yalnızca geçmişin değil; bugünün de ilham kaynağı olmaya devam ediyor.

Bugün Atarneus'un tepesinde durduğunuzda, yalnızca taş yığınları değil; suskun bir medeniyetin bakışlarını hissedebilirsiniz. Tanıtılmayan her kent, konuşamayan bir tarihtir. Ve Atarneus, hâlâ konuşmak istiyor.