Akaryakıt fiyatlarına son haftalarda gelen zamlarla birlikte benzin ve motorin fiyatları litre başına 8 TL'ye varan artış yaşadı. Ancak uluslararası piyasalarda brent petrolün varil fiyatı zamdan önceki seviyenin bile altına inmesine rağmen, şimdi pompaya yansıması beklenen 3-4 TL'lik indirim kamuoyunda büyük sevinç yarattı. Ekonomistler, bu durumun toplumun "alıştırılmış zam psikolojisi" yaşadığını gösterdiğini söylüyor.

Son 1 hayfata benzine toplamda yaklaşık 8 TL zam geldi. Motorin de benzer şekilde artarken, vatandaşlar bu zamlar sonrası 50TL sınırına dayanan pompa fiyatlarına tepkiliydi. Ancak şimdi 3 ila 4 TL arasında indirim ihtimali bile "olumlu bir gelişme" olarak değerlendiriliyor.

Ekonomistler, bu yaklaşımı "sistemin beklenti yönetimiyle halkı psikolojik olarak yönlendirmesi" şeklinde yorumluyor.

Ekonomist Dr. Onur K., bu tabloyu şöyle özetliyor:

"8 TL zam yapılıyor, sonra 4 TL indirim gelince insanlar mutlu oluyor. Çünkü beklenti çok daha kötü bir senaryoya göre şekilleniyor. Bu aslında zamların halkın alım gücü üzerindeki etkisini görünmez kılmak için kullanılan psikolojik bir araç."

Brent petrol fiyatı zamdan önceki seviyeler gördü döviz kuru ve vergi politikaları nedeniyle bu düşüş vatandaşın cebine yansımıyor. Akaryakıt fiyatlarını belirleyen en büyük unsur hâline gelen ÖTV artışları ve kur farkı, indirim ihtimalini sınırlı kılıyor.

Tüketici psikolojisi uzmanı Prof. Dr. Aylin E., bu durumu şöyle değerlendiriyor:

"Bir süre sonra insanlar, sürekli kötü haberlere maruz kaldığında, daha az kötü olanı iyi olarak algılamaya başlar. 4 TL indirim, 8 TL zammın yanında küçük bir kazanım gibi sunuluyor. Aslında bu bir telafi değil, geriye dönüş bile değil."

Sosyal medyada birçok kullanıcı, "4 TL indirime değil, 8 TL'lik zamma itiraz etmemiz gerekirdi" yorumlarında bulunuyor. Sık sık değişen fiyatlar nedeniyle akaryakıt istasyonlarında yoğunluk da artıyor. Vatandaşlar araçlarını indirim öncesi veya sonrası almak için uzun kuyruklara giriyor.